آداب و رسوم کهن و زیبای ترکمنهای گلستان در رمضان
تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۵۴۲۴۴
ایسنا/گلستان ماه نزول قرآن و ماه می‌همانی خدا از سال‌های دور تاکنون، در فرهنگ مردم ترکمن از جایگاهی ممتاز برخوردار بوده و با سنت‌های دیرین زیبایی نظیر «یا رمضان» و «احیای دهه آخر ماه رمضان» همراه است.
مردم هر منطقه از ایران زمین، جدای از انجام فرایض مذهبی و مناسبت‌های ویژه این ماه، آداب و رسوم خاص منطقه خود را نیز انجام می‌دهند که برگزاری این مراسم و آداب و سنن ویژه در استان‌ها و مناطق مختلف کشور به نوعی وابسته به تاریخ، سنت و فرهنگ آن منطقه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ماه مبارک رمضان در میان ترکمنهای اهل سنت گلستان از جایگاه والایی برخوردار است و فرا رسیدن این ماه باعث خوشحالی هر فرد ترکمن می‌شود به همین دلیل از چند هفته مانده به ماه مبارک رمضان خود را برای ورود به ماه مهمانی خدا آماده کرده و این ماه با آداب و رسوم ویژه‌ای برگزار می‌کنند که در این مجال به معرفی برخی از آداب قوم ترکمن می‌پردازیم.
خانه تکانی منازل و مساجد
تراکمه گلستان یک هفته قبل از حلول ماه رمضان، مقدمات ورود به این ماه پر فیض را فراهم می‌کنند. نظافت خانه و مساجد و تهیه خوارکی و ملزومات مورد نیاز این ماه از جمله این اقدامات است.
رسم است که بانوان ترکمن آخرین جمعه قبل از حلول ماه رمضان، به شکل دسته جمعی، مسجد محل خود را غبارروبی می‌کنند. برخی از خانواده‌ها نیز سجاده‌هایی از جنس قالیچه و نمد را که به آن «نمازلیق» می‌گویند، به مساجد محل خود اهداء می‌کنند.
«آی گؤرمک»
رؤیت هلال ماه رمضان یا (آی گؤرمک) نیز در میان ترکمنها با هیجان و شوق زیادی همراه است. ترکمنها معتقدند هرشخصی زودتر از بقیه هلال ماه را ببیند، ثواب بیشتری می‌برد و حتی باعث افزایش بینایی می‌شود.
به همین دلیل بسیاری از ترکمنها از زن و مرد تا کوچک و بزرگ در آخرین شب از ماه شعبان به بام‌ها می‌روند تا از ثواب دیدن ماه بهره‌مند شوند، فردی که هلال ماه را می‌بیند با صدای بلند به دیگران اعلام می‌کند که ماه را دیده است.
«الله یولی»
الله یولی از آداب و سنن مهم رمضانی نزد ترکمنهاست به طوری که خانواده‌های ترکمن، گوسفند یا بزی را چند روز پیش از ماه مبارک رمضان قربانی می‌کنند و با گوشت آن مهمانی می‌دهند و قسمتی را نیز برای همسایه‌ها و افراد بی‌بضاعت می‌فرستند. این مهمانی« الله یولی» نامیده می‌شود.
بسیاری از مردم ترکمن در مراسم الله یولی قاریان قرآن و علما را نیز دعوت کرده تا ضمن اطعام طعام مراسم قرائت قرآن و وعظ و سخنرانی علما را نیز داشته باشند.
نماز تراویح در فرهنگ ترکمنها
برپایی نماز تراویح در مساجد از دیگر آیین‌های مذهبی است که در میان ترکمنهای اهل سنت استان گلستان رواج دارد و از کوچک تا بزرگ در این نماز ۲۰ رکعتی که به جماعت در مساجد اقامه می‌شود، شرکت می‌کنند.
مشاهده کودکان و نوجوان به همراه افراد میانسال و کهنسالان در وقت نماز عشا که با کلاه‌های سفید رنگ بر سر، به سوی مسجد می‌روند امری متداول در شب‌های ماه مبارک رمضان در محلات مناطق شهری و روستایی ترکمن‌نشین استان گلستان است.
در این شب‌ها قاریان، تلاوت قرآن را از اولین جز شروع می‌کنند و در شب‌های بعد، تا پایان ۳۰ جز آن را ادامه می‌دهند، به دین ترتیب ختم قرآن در آن مسجد انجام می‌شود.
در پایان آخرین شب، از حاضران در مراسم، پول جمع‌آوری شده و آن را بین حافظان قرآن و همچنین امام جماعت مسجد و مؤذن تقسیم می‌کنند.
«یا رمضان» در فرهنگ ترکمنها
در این آئین بعد از انجام نماز تراویح، تعدادی از نمازگزاران به طور دسته جمعی به طرف منازل ساکنان محل به راه می‌افتند و یکی از آنان شعری می‌خواند و بقیه به طور دسته جمعی در آخر هر بیت الله می‌گویند.
این افراد در برابر هر خانه که می‌رسند صدای خود را بلند کرده و اهالی خانه با شنیدن این صداها بیرون آمده و هدایای خود را که اغلب مواد غذایی مثل آرد، برنج، نان، کشمش، قند، گندم و یا پول است، تقدیم می‌کنند.
ترکمنها بر این عقیده هستند که این مراسم باعث افزایش برکت در منزل و اعطای سلامتی اعضای خانواده می‌شود.
چنانچه در خانه‌ای به روی این افراد دیرتر باز شود آن وقت این افراد آن قدر شعر می‌خوانند و بلندتر (الله) می‌گویند که صاحب خانه مجبور می‌شود زودتر هدیه خود را داده و این جماعت را راضی کند.
به هرحال این عده اگر در روستا باشند تا آخرین خانه می‌روند و بعد اغلب افراد پراکنده شده به خانه‌های خود می‌روند و افرادی که کیسه‌های هدایا را تحویل گرفته‌اند، به مسجد آن محل می‌روند و هدایا را به امام جماعت و چند نفر از ریش سفیدان تحویل می‌دهند، این هدایا همان شب توسط افراد حاضر در مسجد با توجه به شناختی که از افراد محلی دارند، بین نیازمندان و افراد محتاج و فقیر تقسیم می‌شود.
«قدر گیجه» و «قدرایمش»
بنابراین احادیث و روایات اهل سنت احتمال وقوع شب قدر در شب‌های ۲۱، ۲۳، ۲۵، ۲۷ و ۲۹ ماه رمضان بسیار زیاد است که ترکمنهای گلستان شب بیست و هفتم ماه رمضان راه به عنوان شب قدر در نظر می‌گیرند.
شب قدر در بین ترکمنهای اهل سنت گلستان از احترام و جایگاه خاصی برخوردار است و آنان ختم قرآن را از اولین شب ماه رمضان بعد از نماز تراویح شروع کرده در شب بیست و هفتم ماه رمضان این ختم قرآن در برخی مساجد اهل سنت تمام می‌شود و هر کس در خانه خودش نماز شب قدر را هم می‌خواند.
در این شب همچنین برای دختری که تازه نامزد شده از طرف خانواده داماد هدایای برده می‌شود که به آن «قدرایمش» می‌گویند و نشانگر اهمیت و ارزش این شب نسبت سایر شب‌های سال بوده که با توجه به شب نزول قرآن برای زندگی آن زوج، مبارک می‌دانند.
تهیه جهیزیه برای نوعروسان
یکی دیگراز جالب‌ترین رسوم ترکمنها، تهیه جهیزیه دختران در شب‌های ماه مبارک است به طوری که در این شب‌ها دختران جوان و دم بخت ترکمنی تا سحر بیدار می‌مانند و به دوخت و دوز جهیزیه مشغول می‌شوند.
اعتکاف دهه آخر ماه مبارک رمضان
آخوند عبدالجبار میرابی امام جمعه اهل سنت قره تپه بندرترکمن در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: برخی از ترکمنهای استان گلستان، طبق شیوه پیامبر گرامی اسلام دهه آخر ماه مبارک رمضان را به صورت تکی و یا گروه‌های چند نفره به مساجد رفته و معتکف می‌شوند.
وی افزود: ترکمنها ضمن روزه داری به عبادت و راز و نیاز با خدا پرداخته و به یاد شهدا و به ویژه حضرت علی (ع) قرآن ختم کرده و ثواب معنوی آن را به روح شهدا هدیه می‌کنند.
باش پیطره
پرداخت فطریه از دیگر مراسم مذهبی است که معمولاً در چند روز آخر ماه رمضان و تا قبل از نماز عید انجام می‌شود. بنا به اعتقاد علمای ترکمن، پرداخت فطریه با آغاز ماه مبارک رمضان جایز است و وقت واجب برای پرداخت آن، تا قبل از ادای نماز عید فطر است.
علمای ترکمن برای هر عضوی از خانواده مبلغی را تعیین می‌کنند و خانواده‌ها آن مبلغ را به مساکین و افراد نیازمند می‌رسانند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: تركمن استان گلستان شب های ماه مبارک رمضان حضرت علی استانی اجتماعی استانی سیاسی استانی اقتصادی رمضان 1403 ماه مبارک رمضان نماز تراویح ماه رمضان ترکمن ها آخر ماه اهل سنت شب قدر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۵۴۲۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ویژه برنامه تحویل سال رادیو ایران بالاترین امتیاز را کسب کرد
مدیر شبکه رادیویی ایران در مراسم تجلیل از برنامه سازان نوروز و رمضان این شبکه اعلام کرد: برنامه «سال مبارک» که ویژه برنامه تحویل سال رادیو ایران بوده است در بین ویژه برنامه‌های تحویل سال دیگر شبکه‌های رادیویی بیشترین امتیاز را کسب کرده است.
آذرمکان ضمن قدردانی از زحمات برنامه سازان تصریح کرد: رادیو ایران در برنامه «سال مبارک» با ۱۳ ساعت برنامه زنده طولانی‌ترین برنامه را بین شبکه‌های رادیویی تولید کرد و این در حالی است که طبق ارزیابی مرکز نظارت و ارزیابی صدا و سیما رادیو ایران، بالاترین نمره را در معاونت صدا کسب کرد.
وی با اشاره به سختی برنامه سازی در ماه مبارک رمضان افزود: ویژه برنامه‌های سحر و افطار این شبکه رادیویی نیز با تلاش و کوشش و همدلی برنامه سازان برنامه‌هایی قابل توجه و استاندارد ارزیابی شده است که شایسته تقدیر می‌باشد.
مدیر رادیو ایران با اشاره به برنامه «شهر رمضان» نیز گفت برای اولین بار در ماه مبارک رمضان با همکاری و هم افزایی شهرداری تهران ویژه برنامه‌ای شاد در شب‌های رمضان در بوستان لاله تهیه شد که با استقبال مردم تهران در آن بوستان و همه شنوندگان در سراسر کشور مواجه شد.
مهدی رستمی مدیر گروه معارف و تاریخ رادیو ایران، به تجربه برنامه سحرگاهی و ایجاد موقعیت برای مخاطبان که طرح جدیدی بود اشاره کرد و افزود: برنامه «قرار بی قراران و قرار آسمانی» هر دو با تمرکز به بندگی به روی آنتن رفت.
وی هدف این برنامه‌ها را معرفت‌افزایی و ایجاد لحظه‌ها و خاطره‌های به یادماندنی و تاثیرگذار برای شنوندگان توصیف کرد.
یدالله گودرزی مدیر گروه فرهنگ و تمدن، به توجه رادیو ایران به موضوع هم افزایی اشاره کرد و گفت بعد از طرح هفته‌های ایرانی در این شبکه موضوع هم افزایی در برنامه‌های شبکه پر رنگ‌تر شد.
مرضیه محمودی مدیر گروه دانش و اقتصاد رادیو ایران نیزحضور ایرانیاران را در ویژه برنامه تحویل سال «سال مبارک» اقدام رسانه‌ای مناسبی دانست و افزود: گزارش‌های ایرانیاران از سراسر ایران، حضور پیشکسوتانی مثل عذرا وکیلی، فاطمه نیرومند و علیرضا جاویدنیا و میزبانی رادیو ایران از سایر شبکه‌های رادیویی سال را مبارک کرد.
غلامحسین طالبی مدیر طرح و برنامه رادیو ایران نیز به استقبال بی نظیر از پویش «دلنامه» در راستای همدلی با کودکان و مادران غزه اشاره کرد.
در پایان این نشست دکتر مهدی آذرمکان مدیر شبکه رادیویی ایران با اهداء لوح تقدیر و هدیه نقدی از تلاش‌های برنامه سازان ویژه برنامه‌های تحویل سال و ماه مبارک رمضان قدردانی کرد.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون
استرداد ۸۵ میلیون ریال به حساب زائران حج تمتع ۱۴۰۲